Jakie są zasady dziedziczenia nieruchomości?
Zasady dziedziczenia nieruchomości to kwestia ważna zarówno dla potencjalnych spadkobierców, jak i dla osób, które są właścicielami nieruchomości i zastanawiają się, co może się z nią stać po ich śmierci.
Własna nieruchomość jest marzeniem wielu osób. Można ją kupić, jeśli mamy wystarczające środki lub spełniamy kryteria pozwalające na zaciągnięcie kredytu hipotecznego. Zdarza się również otrzymanie nieruchomości w spadku. Kwestię dziedziczenia reguluje kodeks cywilny. Kto może odziedziczyć nieruchomość?
Sprawy dotyczące dziedziczenia opisane są w artykułach 931-935 kodeksu cywilnego. Jeśli osoba zmarła nie zostawiła testamentu, w którym szczegółowo opisała, co ma się stać z jej majątkiem, w tym z posiadanymi nieruchomościami, wówczas w pierwszej kolejność majątek dziedziczy małżonek i dzieci. W takiej sytuacji mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Jeśli pozostawiony został testament, majątek zmarłego rozdysponowany zostanie zgodnie z jego zapisami. Z kolei w przypadku gdy testament wskazuje jedynie spadkobierców części majątku, jego pozostała część podlega podziałowi zgodnie z ustawą. Kodeks cywilny wskazuje, że w pierwszej kolejności majątek dziedziczą: małżonek, zstępni zmarłego, czyli jego dzieci, wnuki, prawnuki itp., rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa, a od 2009 roku również dziadkowie i pasierbowie. Na liście tej znajduje się również gmina i Skarb Państwa.
Pozostawiony przez zmarłego testament określa, komu przypada jaka część majątku i dziedziczenie odbywa się zgodnie z tymi zapisami, chyba że któraś ze stron zechce testament podważyć. W takiej sytuacji trzeba udowodnić przed sądem, że testament jest nieważny. Jedną z przesłanek do unieważnienia testamentu może być sporządzenie go w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli przez spadkodawcę. Jeśli zmarły nie pozostawił testamentu, obowiązują zasady dziedziczenia określone w ustawie.
Ustawa określa kolejność dziedziczenia. Jako pierwsi prawo do pozostawionej przez zmarłego nieruchomości mają małżonek i zstępni, którzy dziedziczą w równych częściach, przy czym małżonek nie może dostać mniej niż ¼ majątku osoby zmarłej. Oznacza to, że jeśli zmarły miał żonę i 4 dzieci, wówczas żonie przypada ¼ majątku, a pozostałe ¾ dzielone jest pomiędzy dziećmi. Jeśli dzieci spadkodawcy nie żyją, prawo do majątku mają wnuki, ale tylko w części, która przypadałaby na ich zmarłego rodzica. Jeśli zmarły nie miał dzieci, pozostawioną przez niego nieruchomość dziedziczy małżonek i rodzice zmarłego, przy czym małżonek otrzymuje połowę majątku. Jeśli rodzice nie żyją, następnym w kolejności spadkobiercą jest rodzeństwo zmarłego. W sytuacji, gdy po zmarłym nie pozostała żadna żyjąca osoba uprawniona do dziedziczenia, jego majątek, w tym na przykład nieruchomość, dziedziczy gmina, a jeśli nie udało się ustalić miejsca zamieszkania zmarłego, majątek przejmuje Skarb Państwa.
Odziedziczoną nieruchomość można sprzedać zaraz po formalnym nabyciu spadku. Sytuacja jest prosta, jeśli jest jeden spadkobierca. Jeśli jest ich kilku, wówczas wszyscy muszą wyrazić zgodę na sprzedaż mieszkania. Sprzedając nieruchomość, którą otrzymaliśmy w spadku, należy pamiętać, że jeśli sprzedaż następuje w ciągu 5 lat od dnia nabycia nieruchomości przez spadkodawcę, obowiązywać będzie podatek dochodowy w wysokości 19 procent.
